یاسوج، مرکز کهگیلویه و بویراحمد با تمام زیبایی‌های طبیعی و ظرفیت‌های گردشگری، در دل خود چالش‌های اجتماعی و زیرساختی جدی را پنهان کرده است. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، بی‌توجهی به مشکلات مناطق حاشیه ای این شهر است که به طور فزاینده‌ای در حال گسترش بوده و کیفیت زندگی ساکنان این مناطق را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
مناطق حاشیه‌ای یاسوج از جمله مهریان، بلهزار، مادوان، اکبرآباد، نجف‌آباد، سروک و سرآبتاوه با مشکلات زیرساختی متعددی روبرو هستند. به تازگی، جلسه‌ای با حضور دادستان یاسوج و تعدادی از مدیران حوزه زیرساخت برگزار شد که در آن شهروندان این مناطق مسائل خود را مطرح کردند. از جمله مشکلات اصلی می‌توان به عدم وجود سیستم فاضلاب مناسب، فرسودگی لوله‌کشی آب، کمبود فضای سبز و خدمات بهداشتی، و نبود زیرساخت‌های امنیتی همچون پاسگاه‌های انتظامی اشاره کرد.
مشکلات زیرساختی این مناطق بیشتر به نیمه‌تمام ماندن پروژه‌های مسکن و عدم ارائه خدمات شهری کافی بازمی‌گردد. به عنوان مثال، پروژه‌های مسکن مهر در نجف‌آباد و سایر مناطق حاشیه‌ای با مشکلاتی همچون نبود فاضلاب، سیستم‌های لوله‌کشی ناکارآمد و نبود فضای سبز مواجه هستند. این مسائل به دلیل عدم پایبندی پیمانکاران به تعهداتشان و نبود نظارت کافی بر عملکرد آنها تشدید شده است
رشد سریع جمعیت در این مناطق، بدون برنامه‌ریزی مناسب برای زیرساخت‌های شهری و خدمات عمومی، باعث شده است تا ساکنان با چالش‌های زیادی دست و پنجه نرم کنند. این در حالی است که بسیاری از پیمانکاران در اجرای پروژه‌های عمرانی تعهدات خود را به طور کامل انجام نداده‌اند. به عنوان مثال، مسکن مهر نجف‌آباد به دلیل نیمه‌تمام ماندن زیرساخت‌ها، به مکانی ناامن برای زندگی تبدیل شده است.
در سال‌های گذشته نیز مشکلات زیرساختی مناطق حاشیه‌نشین یاسوج، به‌ویژه در حوزه آب و فاضلاب، بارها مطرح شده است. به عنوان نمونه، در سال ۱۳۹۸ طرح‌هایی برای بهبود شبکه فاضلاب در مناطق سرآبتاوه و اکبرآباد آغاز شد، اما بسیاری از این پروژه‌ها به دلیل کمبود بودجه یا عدم هماهنگی بین دستگاه‌ها به سرانجام نرسیدند
نبود نظارت مؤثر بر پیمانکاران و مدیریت ناکارآمد پروژه‌های توسعه شهری، علاوه بر افزایش مشکلات شهروندان، امید مردم به دیوانسالاری دولتی را کاهش داده است. به همین دلیل، برخی از مردم به دادستانی مراجعه کرده‌اند تا مشکلات خود را مطرح و پیگیری کنند.
تعدادی از شهروندان ساکن مناطق حاشیه‌نشین مهریان، بلهزار، بنسنجان و نجف‌آباد با حضور در دفتر دادستان مرکز کهگیلویه و بویراحمد، مشکلات این مناطق را با وی در میان گذاشتند. در این جلسه، مشکلاتی از قبیل نبود زیرساخت‌های مناسب در مسکن مهر نجف‌آباد، کمبود آب آشامیدنی در روستای مهریان و مشکلات شبکه آب و فاضلاب در سراسر استان مطرح شد.
به تعویق افتادن نیازهای اساسی ساکنان این مناطق، از جمله دسترسی به آب سالم و بهداشتی، زیرساخت‌های مناسب مسکن و خدمات شهری، به معضلی جدی تبدیل شده است. این مشکلات نه تنها کیفیت زندگی ساکنان این مناطق را به شدت کاهش داده، بلکه می‌تواند زمینه ساز بروز مشکلات اجتماعی و امنیتی نیز باشد.
ریشه مشکلات حاشیه‌نشینی در این استان را می‌توان در مهاجرت بی‌رویه روستاییان به شهرها، عدم برنامه‌ریزی مناسب شهری و کمبود منابع مالی جستجو کرد. رشد سریع جمعیت در مناطق حاشیه‌نشین بدون ایجاد زیرساخت‌های لازم، فشار زیادی را بر منابع و خدمات شهری وارد کرده است. همچنین، عدم هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف اجرایی در حل این مشکلات، بر پیچیدگی مسئله افزوده است.
مشکل حاشیه‌نشینی در استان و به ویژه در شهر یاسوج، سابقه‌ای طولانی دارد. در سال‌های اخیر، با افزایش جمعیت و مهاجرت به شهرها، این مشکل شدت بیشتری یافته است. گزارش‌های متعددی از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد و رسانه‌ها درباره مشکلات زندگی در مناطق حاشیه‌نشین منتشر شده است.
اصغر فضیلت، دبیر قرارگاه اجتماعی در خصوص مشکلات مسکن مهر منطقه نجف‌آباد اظهار داشت: پیمانکاران این پروژه به تعهدات خود عمل نکرده‌اند. وی با اشاره به مشکلاتی نظیر فاضلاب نیمه‌کاره، نبود فضای سبز، مسائل بهداشتی و مشکلات لوله‌کشی آب، افزود: زیرساخت‌ها ناقص است و پاسگاه نیروی انتظامی و مسجد نیز نیمه‌کاره رها شده‌اند.
مسکن مهر به عنوان یکی از طرح‌های بزرگ مسکن‌سازی در کشور، در بسیاری از مناطق با مشکلات عدیده‌ای مواجه بوده است. در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز مسکن مهر نجف‌آباد از این قاعده مستثنی نیست. عدم تکمیل زیرساخت‌ها و مشکلات کیفیت ساخت، نشان از ضعف نظارت بر اجرای این طرح در سطح محلی دارد.
مشکلات مسکن مهر نجف‌آباد نشان می‌دهد که تنها ساخت واحدهای مسکونی برای حل مشکل مسکن کافی نیست. بلکه باید به زیرساخت‌های لازم برای زندگی در این واحدها از جمله آب، برق، گاز، فضای سبز و خدمات شهری نیز توجه شود.
طرح مسکن مهر در سال ۱۳۸۶ با هدف خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد جامعه آغاز شد. اما این طرح با چالش هایی از جمله بی توجهی به زیرساخت‌ها و مشکلات اجتماعی در مناطق مسکن مهر روبرو شده است.
محمد راستا، مدیرکل راه و شهرسازی استان نیز در این جلسه گفت: تراکم جمعیت در حاشیه یاسوج زیاد است و سرانه‌ای برای این مناطق پیش‌بینی نشده است. او با اشاره به اینکه بیش از ۲۰ هزار پرونده نهضت ملی مسکن تأیید شده‌اند، افزود: بیش از ۵۰ درصد از این افراد در یاسوج هستند اما با کمبود زمین مواجهیم و همکاری مسئولان در تأمین زمین صورت نمی‌گیرد.
کمبود زمین یکی از موانع اصلی اجرای طرح نهضت ملی مسکن در یاسوج است. عدم همکاری مسئولان استانی در تأمین زمین نشان از نبود هماهنگی و تعامل بین دستگاه‌های مختلف در حل مشکلات مسکن دارد.
تأمین زمین برای اجرای طرح‌های مسکن‌سازی، یکی از وظایف اصلی دولت است. عدم تأمین زمین به موقع و کافی، باعث طولانی شدن روند اجرای طرح‌ها و افزایش هزینه‌ها می‌شود.
طرح نهضت ملی مسکن با هدف تأمین مسکن برای چهار میلیون خانوار در کشور آغاز شده است. اما کمبود زمین و مشکلات مالی، اجرای این طرح را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
یکی از اهالی روستای مهریان نیز به مشکل کمبود آب اشاره کرد و بیان داشت: با وجود افزایش جمعیت به ۱۵ هزار نفر، لوله‌های آب مربوط به سال ۱۳۵۸ هستند و فرسوده شده‌اند. او تأکید کرد: مشکل آب مهریان با وضعیت فعلی قابل حل نیست و باید به درخواست مردم برای احداث چاه و تأمین آب توجه شود.
کمبود آب آشامیدنی در مناطق روستایی و حاشیه‌نشین، یکی از مشکلات اصلی در بسیاری از مناطق کشور است. فرسودگی شبکه آبرسانی و عدم سرمایه‌گذاری برای بهبود این شبکه، باعث شده است که مردم این مناطق به آب سالم و بهداشتی دسترسی نداشته باشند.
دسترسی به آب سالم و بهداشتی یکی از حقوق اولیه هر انسانی است. عدم تأمین این حق برای ساکنان مناطق حاشیه‌نشین، نشان از بی‌توجهی مسئولان به نیازهای اساسی مردم است.
مشکل کمبود آب در مناطق روستایی و حاشیه‌نشین، سال‌هاست که گریبانگیر مردم کشور است. خشکسالی‌های اخیر و افزایش جمعیت، بر شدت این مشکل افزوده است.
امید صالحی، مدیرعامل آب و فاضلاب استان نیز اعلام کرد: این شرکت با بدهی‌های سنگین مواجه است و تاکنون توانسته بخشی از آن را پرداخت کند. او افزود: از ۳۶۰ میلیارد تومان اعتبار تخصیص داده‌شده به استان، تنها ۷۰ میلیارد تومان به پروژه‌های آب اختصاص یافته است.
وی، به بدهی بالای شرکت آب و فاضلاب استان اشاره کرد و گفت: اگر مجمع نمایندگان تلاش کنند و هماهنگی شود و بدهی‌های باقی مانده پرداخت شود، می‌توانیم روی پروژه‌های آب تمرکز بیشتری داشته باشیم.
بدهی بالای شرکت آب و فاضلاب، یکی از دلایل اصلی مشکلات این شرکت و عدم توانایی آن در سرمایه‌گذاری برای بهبود شبکه آب و فاضلاب است.
برای حل مشکل آب در استان کهگیلویه و بویراحمد، نیاز به تزریق منابع مالی جدید و پرداخت بدهی‌های قبلی است. همچنین، باید با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از فناوری‌های نوین، به دنبال بهبود شبکه آب و فاضلاب بود.
بدهی شرکت‌های آب و فاضلاب در بسیاری از استان‌های کشور، یکی از مشکلات مزمن این شرکت‌ها است. این بدهی‌ها ناشی از پایین بودن مبلغ دریافتی از مشترکین، عدم پرداخت هزینه‌های آب توسط مشترکین، افزایش هزینه‌های تولید آب و کمبود بودجه دولت است.
سید وحید موسویان، دادستان یاسوج، در پایان جلسه بر ضرورت تشکیل کارگروهی برای بررسی مشکلات مناطق حاشیه‌نشین و پیگیری مطالبات مردم تأکید کرد. وی همچنین با اشاره به انشعابات غیرمجاز گفت: حدود ۳۰ هزار انشعاب غیرمجاز در استان وجود دارد که به مشکلات آب و برق دامن می‌زند و نیازمند همکاری مردم و مسئولان برای رفع آن است.
تشکیل کارگروهی برای بررسی مشکلات مناطق حاشیه‌نشین، گامی مثبت در جهت حل این مشکلات است. با این حال، موفقیت این کارگروه به عزم جدی مسئولان و همکاری بین دستگاه‌های مختلف بستگی دارد.
برای حل مشکلات حاشیه‌نشینی، نیاز به یک رویکرد جامع و هماهنگ است. همه دستگاه‌های اجرایی باید با هم همکاری کنند تا بتوانند به نتایج مطلوب دست یابند.
مشکلات حاشیه‌نشینی در استان کهگیلویه و بویراحمد، ریشه در عوامل مختلفی از جمله مهاجرت، عدم برنامه‌ریزی شهری، کمبود منابع مالی و عدم هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی دارد. برای حل این مشکلات، نیاز به اقدامات جدی و هماهنگ در سطح ملی و استانی است. دولت باید با تخصیص بودجه کافی، تقویت زیرساخت‌ها و ایجاد اشتغال در این مناطق، به بهبود وضعیت زندگی ساکنان حاشیه‌نشین کمک کند. همچنین، مردم نیز باید با همکاری با مسئولان و مشارکت در حفظ منابع طبیعی و محیط زیست، در حل این مشکلات نقش داشته باشند.
