معدن لیراب دیشموک در سال ۱۳۸۰ توسط وزارت صنایع و معادن وقت کشف شد و این معدن به عنوان، نخستین ذخیره معدنی نیترات کشور دربخش دیشموک کهگیلویه و بویراحمد، ایران را در جمع کشورهای دارای این ماده معدنی راهبردی قرار داده اما آنگونه که انتظار می رود عملیات احیای معدن رضایت بخش نیست.
به گزارش امید دنا کشورهای آمریکا، چین و شیلی دارای بیشترین ذخیره ماده معدنی راهبردی نیترات در جهان هستند.
ایران در حال حاضر وارد کننده ماده نیترات است که با کشف این معدن، کشور علاوه بر اینکه از واردات نیترات بی نیاز شده ،زمینه صدور آن به خارج از کشور نیز فراهم می شود.
بر اساس آخرین آمارها، حجم ذخیره معدن نیترات دیشموک بیش از ۶۰۵ هزار تن با عیار آن ۸/۱ درصد برآورد شده است و پایداری این معدن حدود ۳۰۰ سال تخمین زده شده و بیش از ۴۰۰ نوع مشتقات در آن تولید خواهد شد.
نیترات ماده معدنی مهمی است که در حوزه های مختلفی از جمله صنعت نفت و گاز، پالایشگاه ها، صنایع داروسازی و دستگاه های سرمایشی و تهویه مطبوع کاربرد دارد.
معدن نیترات دیشموک یکی از طرح های آینده دار کهگیلویه و بویراحمد است که حدود ۲۰ سال بدون هیچ فعالیتی راکد مانده بود.
نهایی شدن فعالیت معدن نیترات دیشموک می تواند این بخش را به قطب صنعت استان کهگیلویه و بویراحمد تبدیل کند.
بهره برداری از این معدن در منطقه کمتر توسعه یافته دیشموک کهگیلویه، توسعه بخش دیشموک را شتاب می دهد.
ساکنان لیراب دیشموک چشم انتظار حمایت دولت سیزدهم
با استقرار دولت سیزدهم شاهد اقدامات اساسی در بخش معدن آغاز شده است و این معادن که بیشتر در مناطق محروم قرار دارند ضمن افزایش تولید داخلی و صادرات، پیشرفت و آبادانی را به همراه خواهد داشت.
طبق نظر کارشناسان، توسعه تولیدات معدنی و احداث صنایع تبدیلی و فراوری می تواند ایران را به قدرت صنعتی دنیا تبدیل کند و ضمن ارتقای سرانه اشتغال کشور، نفع این بخش به صورت مستقیم بر زندگی مردم می رسد و به ویژه در مناطق معدنی اثرگذار خواهد بود.
سال های زیادی است که بخش دیشموک در شهرستان کهگیلویه به دلیل نبود امکانات و زیرساخت های لازم، محرومیت را با خود به یدک می کشد و اگرچه در ۴۰ سال از عمر انقلاب اسلامی ،برای ایجاد زیرساخت ها تلاش های فراوانی صورت گرفته اما خدمات انجام شده در میان عمق محرومیت این مناطق گم شده است.
بنابراین بهره برداری از این معدن علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار و تولید منجر به امید آفرینی مردم منطقه و توسعه همه جانبه خواهد شد و دیگر جوانان این بخش مجبور نیستند برای یافتن کار ترک دیار بکنند.
یکی از زنان این روستا با گلایه مندی گفت: فرزندان و شوهران ما در بخش دیشموک بیکار هستند و مجبورند برای یافتن کار به استان های همجوار عزیمت کنند.
ماه گل رهنده ابراز داشت: بسیاری از جوانان منطقه به خاطر نبود شغل و مشکلات مادی درگیر آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد شده اند.
وی ادامه داد: از مسئولان دولت مردمی سیزدهم انتظار داریم تا با احیای این معدن رونق و آبادانی را به این روستا بیاورند تا وضعیت معیشت ساکنان بهبود یابد.
معدن نیترات پروژه ای شاخص در کمک به توسعه دیشموک
بخشدار دیشموک در این باره گفت: پیشرفت پروژه راه اندازی معدن نیترات قابل قبول نیست و عملا کاری صورت نمی گیرد، بیش از ۲۰ سال موضوع این معدن مطرح شده اما عملیات اجرایی طرح رضایت بخش نیست.
علی رضا نوروزی افزود: بهره برداری از معدن نیترات دیشموک یکی از ۶ پروژه شاخص و مهم این منطقه است که نقش زیادی در توسعه و رونق منطقه خواهد داشت.
وی اضافه کرد: جاده دسترسی به معدن (از دشتک تا لیراب) هم نیاز است اصلاح شود زیرا که جاده بسیار نامطلوب و صعب العبور است.
بخشدار دیشموک بیان کرد: جرقه های امید برای فعال کردن این معدن توسط دولت سیزدهم در دل مردم روستای لیراب و بخش دیشموک روشن شده است زیرا بهره برداری از این معدن پایانی بر بحران بیکاری در منطقه خواهد بود.
وی ادامه داد: ۱۷۸ خانوار در روستای لیراب دیشموک سکونت دارند و شغل بیشتر مردم روستای لیراب کشاورزی است که اخیرا هم به دلیل منازعات منطقه ای در این روستا کشت و کاری صورت نمی گیرد.
لازمه بهره برداری از معدن؛ راه اندازی کارخانه استخراج محصولات آن است
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد از معدن نیترات دیشموک به عنوان یک معدن خاص یاد می کند و می گوید: چنانچه این معدن به بهره برداری برسد زمینه اشتغالزایی و تولید را ایجاد و سبب رونق منطقه می شود زیرا یک محصول استراتژیک است.
کریم روزبهان افزود: با توجه به رویکرد های دولت سیزدهم برای توسعه معادن کشور، اقدامات لازم برای احیای این معدن در دستور کار قرار دارد.
وی افزود: این معدن آماده بهره برداری است و برای آن پروانه بهره برداری صادر شده است اما هنوز کارخانه ای که باید در کنار آن احداث شود که کار استخراج را انجام دهد در حال حاضر به بهره برداری نرسیده است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: لازمه بهره برداری از معدن نیترات دیشموک راه اندازی این واحد تولیدی است که هم اینک نیز بخشی از تجهیزات اش را مستقر کرده است.
روزبهان عنوان کرد: یکی از دلایل به بهره برداری نرسیدن این واحد تولیدی در کنار معدن وجود اختلافات موجود میان سرمایه گذار و بانک ( صندوق بیمه فعالیت های معدنی) بوده که تلاش برای رفع این مشکل در دست اجراست.
نگاهی به معدن نیترات دیشموک
میزان ذخیره کلی نیترات معدن لیراب افزون بر یک میلیون تن پیش بینی شده که ذخیره ۱۸۰ هزار تنی آن قطعی و با توجه به وضعیت زمین شناسی و توپوگرافی معدن، روش استخراج روباز پیش بینی شده است.
شماری از مردم بخش دیشموک از توابع شهرستان کهگیلویه و بویراحمد در تیرماه سال ۱۳۸۵شمسی در نامه ای به رییس جمهوری وقت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، خواستار بهره برداری از معدن نیترات پتاسیم لیراب دیشموک شدند.
معدن لیراب دیشموک در سال ۱۳۸۰ توسط وزارت صنایع و معادن وقت کشف شد و از طریق رسانه های همگانی درباره وجود ماده کمیاب نیترات پتاسیم لیراب به مردم و جامعه اطلاع رسانی شد.
براساس اطلاعات سازمان صنعت ،معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد، این استان از ظرفیت‌های بالایی در زمینه معدن برخوردار است و نیاز به سرمایه‌گذاری برای شکوفا شدن دارد.حدود ۳۰ درصد از صادرات استان در حوزه معادن است
.
بخش دیشموک یکی از بخش‌های محروم استان کهگیلویه و بویراحمد است.
دیشموک ۱۰۴ روستا دارد که از این تعداد ۷۴ روستا دارای سکنه هستند و مابقی تنها در تابستان و بهار دارای سکنه می شود، همچنین ۳۸ روستا در این بخش دارای دهیاری اند. ۱۶ هزار نفر در روستاهای بخش دیشموک سکونت دارند و بالغ بر ۲۸ هزار نفر در بخش و شهر دیشموک ساکن هستند.
